มาตรา 51: การรวมธุรกิจ

ธุรกิจใดบ้างที่ต้องขออนุญาตรวมธุรกิจ

• มียอดเงินขายของผู้ประกอบธุรกิจรายหนึ่งหรือรวมกันตั้งแต่ 1,000 ล้านบาท ขึ้นไป
  • นับรวมยอดเงินขายของบรรดาผู้ประกอบธุรกิจที่มีความสัมพันธ์กันทางนโยบายหรืออำนาจสั่งการด้วย
• อาจก่อให้เกิดการผูกขาด หรือ เป็นผู้มีอำนาจเหนือตลาด

การรวมธุรกิจที่ยอดเงินขายของผู้ประกอบธุรกิจรายใดรายหนึ่งหรือของผู้ประกอบธุรกิจที่จะรวมธุรกิจในตลาดใดตลาดหนึ่งรวมกันตั้งแต่หนึ่งพันล้านบาทขึ้นไป และอาจก่อให้เกิดการผูกขาดหรือการเป็นผู้ประกอบธุรกิจซึ่งมีอำนาจเหนือตลาด

การผูกขาด หมายความว่า การมีผู้ประกอบธุรกิจรายเดียวในตลาดใดตลาดหนึ่งซึ่งมีอำนาจในการกำหนดราคาและปริมาณสินค้าหรือบริการของตนได้อย่างเป็นอิสระ และมียอดเงินขายตั้งแต่ 1,000 ล้านบาทขึ้นไป

นิยามของผู้มีอำนาจเหนือตลลาด

การขออนุญาตรวมธุรกิจทำอย่างไร

• การยื่นขออนุญาตรวมธุรกิจ

ให้ผู้ประกอบธุรกิจที่จะกระทำการรวมธุรกิจอันอาจก่อให้เกิดการผูกขาดหรือการเป็นผู้ประกอบการที่มีอำนาจเหนือตลาด ยื่นคำขออนุญาตพร้อมเอกสารหลักฐานประกอบ โดยสามารถยื่นได้ด้วยตนเองหรือมอบอำนาจให้บุคคลอื่นมาดำเนินการแทน ณ สำนักงานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า โดยจะต้องชำระค่าธรรมเนียมตามอัตราที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวง

• การรับคำขออนุญาตรวมธุรกิจ

สำนักงานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าจะมอบหลักฐานซึ่งระบุเลขที่การรับคำร้องขอเพื่อให้ผู้ยื่นคำขอใช้ติดตามการดำเนินการต่อไป ภายหลังผู้ประกอบธุรกิจที่จะรวมธุรกิจได้ยื่นเอกสารและชำระค่าธรรมเนียมเรียบร้อยแล้ว

• ขั้นตอนการพิจารณาอนุญาตการรวมธุรกิจ

1. เลขาธิการเสนอคำขออนุญาตรวมธุรกิจต่อประธานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่ได้รับคำขออนุญาตเพื่อเสนอคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าพิจารณาต่อไป
2. คณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าอาจขอข้อมูลเพิ่มเติมจากผู้ประกอบธุรกิจที่จะขออนุญาตรวมธุรกิจโดยอาจทำเป็นหนังสือเรียกข้อมูลหรือเชิญผู้ขออนุญาตมาชี้แจงก็ได้
3. คณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าอาจมีหนังสือเชิญบุคคลมาให้ความเห็นและข้อมูล เพื่อประกอบการพิจารณาก็ได้
4. ให้คณะกรรมการการแข่งขันทางการค้าดำเนินการพิจารณาให้แล้วเสร็จภายในเก้าสิบวันนับนับแต่วันที่ได้รับคำขอ และในกรณีมีความจำเป็นที่ไม่อาจพิจารณาให้แล้วเสร็จภายในกำหนดเวลา ให้ขยายเวลาออกไปได้อีกไม่เกินสิบห้าวัน โดยบันทึกเหตุผลและความจำเป็นที่ต้องขยายเวลาไว้ในการพิจารณาวินิจฉัยด้วย                                                                                                                                                          

• ประเด็นพิจารณาอนุญาติการรวมธุรกิจของคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า
• 1. ความจำเป็นตามควรทางธุรกิจ
• 2. ประโยชน์ต่อการส่งเสริมการประกอบธุรกิจ
• 3. การไม่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อเศรษฐกิจอย่างร้ายแรง
• 4. การไม่กระทบต่อประโยชน์สำคัญอันควรมีควรได้ของผู้บริโภคส่วนรวม

กรณีฝ่าฝืนการอนุญาตให้รวมธุรกิจ

ในกรณีที่ผู้ประกอบธุรกิจที่ได้รับอนุญาตให้รวมธุรกิจมีการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติดำเนินการตามระยะเวลาและเงื่อนไขที่ได้รับอนุญาตจากคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า ให้คณะกรรมการมีอำนาจเพิกถอนคำสั่งอนุญาตทั้งหมดหรือบางส่วน โดยจะกำหนดระยะเวลาให้ปฎิบัติไว้ด้วยก็ได้

เอกสารหลักฐานประกอบการขออนุญาตรวมธุรกิจ

1. แผนการรวมธุรกิจและระยะเวลาดำเนินการ
2. รายละเอียดเกี่ยวกับผู้ประสงค์รวมธุรกิจและผู้ถูกรวมธุรกิจ ซึ่งอย่างน้อยต้องประกอบด้วย โครงสร้างผู้ถือหุ้น สิทธิออกเสียง ยอดขาย ส่วนแบ่งตลาด
3. ผลการศึกษาและการวิเคราะห์การรวมธุรกิจ ซึ่งอย่างน้อยต้องประกอบด้วยเอกสารดังต่อไปนี้
   1. การวิเคราะห์โครงสร้างผู้ถือหุ้น อำนาจควบคุมของผู้ประสงค์จะทำการรวมธุรกิจเพื่อพิจารณาความสัมพันธ์ทางนโยบายหรืออำนาจสั่งการก่อนและหลังรวมธุรกิจ
   2. การวิเคราะห์โครงสร้างตลาดสินค้าหรือบริการที่เกี่ยวข้องกับผู้ประสงค์รวมธุรกิจเพื่อประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นภายหลังรวมธุรกิจ อย่างน้อยต้องประกอบด้วยข้อมูลผลการวิเคราะห์ ดังนี้
      1. การวิเคราะห์โครงสร้างตลาดก่อนและหลังการรวมธุรกิจ
      2. การกำหนดขอบเขตตลาด
   3. ส่วนแบ่งตลาดของผู้ประสงค์รวมธุรกิจทั้งก่อนและหลังการรวมธุรกิจ
   4. ยอดเงินขายของผู้ประสงค์รวมธุรกิจทั้งก่อนและหลังการรวมธุรกิจ
   5. การประเมินผลกระทบต่อการแข่งขันภายหลังการรวมธุรกิจ ในประเด็นดังต่อไปนี้
      1. การกระจุกตัวในตลาด
      2. การเข้าสู่ตลาดของผู้ประกอบธุรกิจรายใหม่และการขยายการผลิตของคู่แข่งในตลาด (Entry and Expansion) โดยพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น กฎหมายและระเบียบของรัฐ ต้นทุนการขนส่งการเข้าถึงสิทธิบัตรในเทคโนโลยีเดิม การเข้าถึงวัตถุดิบหรือสิ่งที่จำเป็นอื่น ๆ เป็นต้น
      3. ผลกระทบต่อการแข่งขันจากผู้ประกอบธุรกิจที่รวมธุรกิจ (Non-Coordinated Effect) หมายถึง ผลกระทบที่เกิดจากผู้ประกอบธุรกิจที่รวมธุรกิจ (Merged Entity) สามารถทำกำไรเพิ่มขึ้นจากการขึ้นราคาหรือลดคุณภาพของสินค้าเนื่องจากการแข่งขันที่ลดลง
      4. ผลกระทบต่อการแข่งขันที่เกิดจากการร่วมมือกัน (Coordinated Effect) หมายถึง ผลกระทบที่เกิดจากการรวมธุรกิจซึ่งอาจเพิ่มความเป็นไปได้ที่ผู้ประกอบธุรกิจจะร่วมมือกันขึ้นราคาสินค้าภายหลังการรวมธุรกิจ
      5. ผลกระทบต่อประโยชน์โดยรวมทางเศรษฐกิจและผู้บริโภค
      6. ผลกระทบด้านอื่น ๆ ที่อาจส่งผลต่อการแข่งขันในตลาด (ถ้ามี)
4. ผลการประเมินประสิทธิภาพของตลาดภายหลังจากการรวมธุรกิจ
5.  ผลการศึกษาและวิเคราะห์ปัจจัยตามหลักการพิจารณาของคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า
   1. ความจำเป็นตามควรทางธุรกิจและประโยชน์ต่อการส่งเสริมการประกอบธุรกิจ
   2. ผลกระทบความเสียหายต่อเศรษฐกิจ
   3. ผลกระทบต่อประโยชน์สำคัญอันควรมีควรได้ของผู้บริโภคส่วนรวม